پهنای باند چیست؟ چه فرقی با سرعت اینترنت دارد؟
روزانه هر کدام از ما به نحوی کاربر اینترنت هستیم و هر زمانی هم ممکن است به دلایل مختلف و گاه نامعلوم بسته ی اینترنتی ما تمام شود. از سوی دیگر ممکن است گاهی به دنبال خرید بسته‌های اینترنت باشیم و با مفاهیمی مختلفی روبرو شویم که معنای بعضی از آن‌ها را متوجه نمیشویم.
پهنای باند، مگابیت بر ثانیه و اصطلاحات دیگری که تاکنون آن ها را نشنیده ایم و تعریف روشنی از این اصطلاحات نداریم.
در این نوشته ی آموزشی ما به مفهوم پهنای باند اشاره داریم و آموزش میبینیم که :
- پهنای باند چیست؟
- کار پهنای باند چیست ؟
- چه تفاوتی بین پهنای باند و سرعت هست ؟
- تفاوت پهنای باند و ترافیک چیست؟
- واحد اندازه گیری پهنای باند چیست؟
- انواع پهنای باند چیست؟
- کدام پهنای باند اینترنت مناسب من است؟
برای شروع، تعریف پهنای باند را همراه با شما مرور کنیم.
پهنای باند چیست؟
به زبان ساده، پهنای باند بیشترین مقدار داده باینری (از نوع ۰ و۱) است که طی زمان مشخص، در شبکه از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل میشود. به عبارت دیگر، پهنای باند یا Bandwidth به ظرفیت انتقال داده روی شبکه اشاره دارد و عامل مهمی در تعیین کیفیت و سرعت یک شبکه است.
با مثال زیر، به راحتی با مفهوم پهنای باند آشنا می شوید.
در نظر بگیرید لوله ی آبی را که مقدار مشخصی آب از آن خارج می شود. جریان فعلی آب پهنای باند حال حاضر را نشان می دهد. هرچقدر شیر آب را بیشتر باز کنیم جریان بیشتری از لوله عبور خواهد کرد و بر عکس، هرچقدر شیر آب را کمتر باز کنیم، مقدار کمتری آب در آن لحظه از آن شیر خارج خواهد شد.
حداکثر میزان خروجی آب از لوله نشان دهنده نرخ پهنای باند است. تصویر زیر به خوبی این مثال را نشان خواهد داد.
کار پهنای باند چیست ؟
مثالی دیگر می آوریم برای درک چگونگی کارکرد پهنای باند
بزرگراهی را در نظر بگیرید که اتومبیل ها در حال عبور از آن هستند. هر کدام از این اتومبیل ها، حامل مقداری بار هستند. حال هر اندازه تعداد لاین های این بزرگراه بیشتر باشد، در لحظه تعداد بیشتری اتومبیل می تواند از آن مسیر عبور کند و بالطبع بار بیشتری هم جابجا می شود.
اکنون فرض کنید هر لاین بزرگراه معادل یک مگابیت بر ثانیه (۱Mbps) است. یعنی در هر ثانیه ۱ مگابیت داده می تواند رد شود. شما هم با ماشین تان در حال بارگیری بسته ای هستید که اندازه ی آن ۵ مگابیت است. حال اگر بزرگراه شما تنها یک لاین برای عبور داشته باشد، ۵ بار طول می کشد تا بسته‌ای که به آن اشاره شد را بارگیری و منتقل کنید. این کار ۵ ثانیه زمان شما را می گیرد.
در حالتی دیگر، اگر تعداد لاین های بزرگراه شما ۵ لاین باشد، ۵ اتومبیل که هرکدام حاوی ۱ مگابیت اطلاعات است، در لحظه و همزمان می تواند عبور کند. در این صورت، بسته ۵ مگابیتی شما، در ۱ ثانیه منتقل می شود.
همان گونه که در تصویر بالا مشاهده میکنید، وقتی پهنای باند بیشتری دارید، در یک زمان مشخص، مقدار بیشتری داده بین مبدأ و مقصد منتقل خواهد شد.
معمولاً خیلی ها مفهوم پهنای باند را با سرعت یکی می دانند؛ در صورتی که هر کدام بحثی جداست.
چه تفاوتی بین پهنای باند و سرعت هست ؟
یادآور میشویم که قبلا” گفتیم، پهنای باند یعنی بیشترین مقدار داده ای که طی زمان مشخص، در شبکه از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل میشود. یعنی اگر ما بتوانیم در ۱ ثانیه ۵ داده را به طور همزمان منتقل کنیم، پهنای باند مان ۵ است و اگر بتوانیم ۲ داده را در ۱ ثانیه انتقال دهیم، پهنای باندمان ۲ است.
باید توجه داشته باشید که سرعت انتقال یک داده، ربطی به کم یا زیاد بودن پهنای باند ندارد. یعنی اگر ما بتوانیم ۵ داده را انتقال دهیم اما به جای ۱ ثانیه، ۲ ثانیه زمان صرف انتقال هر داده شود، سرعتمان کند میشود.
برای بهتر متوجه شدن این تفاوت، بار دیگر به مثال شیر آب برگردیم. عکس زیر را مشاهده کنید.
با نگاهی به عکس بالا متوجه تفاوت سرعت و پهنای باند می‌شوید. توجه کنید که حتی اگر سرعت اینترنت بالا هم باشد، ولی پهنای باند کم باشد، ترافیک در مسیر ایجاد شده و آب کمتری از لوله خارج می شود. برای اینکه نرخ انتقال داده در شبکه بالا برود، هم باید سرعت اینترنت بالا باشد و هم پهنای باند.
تفاوت پهنای باند و ترافیک چیست؟
از دیگر اصطلاحاتی که بیشتر وقت ها به اشتباه به جای پهنای باند استفاده می شود، ترافیک است. ترافیک یعنی چه؟
پهنای باند حداکثر ظرفیت داده ای بود که می توانست عبور کند؛ حال اگر شما از شرکتی، اینترنت تهیه کنید، مجاز هستید که فقط مقدار مشخصی از این حداکثر ظرفیت را استفاده کنید. به این مقدار مجاز، ترافیک گفته میشود. حال برمیگردیم به همان مثال ماشین و بزرگراه.
چنانچه ۵ باند برای حرکت ماشین داشته باشیم و فقط ۳ ماشین در ثانیه اجازه عبور داشته باشند، پهنای باند و ترافیک شما چقدر است؟
درست است. پهنای باند ۵ ماشین در ثانیه و ترافیک ۲ است.
باز هم اگر سوالی در این رابطه داشتید، در بخش نظرات مطرح کنید .
در قسمت بعدی نوشته، درباره ی نحوه ی اندازه ی پهنای باند، توضیح خواهیم داد.
پهنای باند چگونه اندازه گیری می شود؟
معمولا” با واحد بیت بر ثانیه (bit per second) پهنای باند را اندازه گیری می کنند. بیت بر ثانیه نشان می دهد که در یک ثانیه چند بیت اطلاعات دیجیتالی از نوع صفر و یک، منتقل می شود. در ابعاد بزرگتر، از واحد مگابیت بر ثانیه (Mbps) و (Kbps) هم استفاده می شود. توجه داشته باشید که کیلوبیت بر ثانیه، معادل ۱۰۲۴ بیت بر ثانیه است.
حال به نظر شما اگر سرعت اینترنت ۱۰۰ بایت بر ثانیه (B/s) باشد، پهنای باند چقدر است؟
پاسخ صحیح: ۸۰۰ بیت بر ثانیه (b/s).
اکنون کمی هم درباره ی انواع پهنای باند بدانیم.
با انواع پهنای باند آشنا شویم:
به احتمال زیاد به هنگام تهیه ی خدمات اینترنت، با ۲ نوع مختلف پهنای باند روبرو شوید: پهنای باند اختصاصی و پهنای باند اشتراکی.
پهنای باند اختصاصی (Dedicated Bandwith)
در این مدل، کل پهنای باند به یک کاربر اختصاص داده می شود و در این سرویس، قطعی ارتباط، بسیار کم اتفاق می‌افتد. این سرویس بیشتر برای سازمان ها و ارگان های بزرگ کاربرد دارد که در حال جا به جا کردن حجم بسیار بالایی از اطلاعات هستند.
پهنای باند اشتراکی (Shared Bandwith)
در مدل اشتراکی، پهنای باند بین چند مشترک توزیع می شود؛ برای همین سرعت اینترنت کاهش پیدا می کند و احتمال قطعی بیشتر است. مثلا” اگر ۱۰۰ کاربر همزمان در حال دانلود فایل باشند، در پهنای باند ترافیک ایجاد شده و سرعت اینترنت کم می شود.
حال چه نوع پهنای باندی برای من مناسب است؟
لازم است بدانید که برای خرید پهنای باند اختصاصی، هزینه ی بیشتری باید بپردازید؛ پس بهتر است قبل از هر اقدامی، با مواردی که در ادامه توضیح خواهیم داد، آشنا شوید و در مورد آن ها کمی فکر کنید.
تعداد کاربران شبکه
هر اندازه تعداد کاربران شبکه بیشتر باشد، ترافیک ایجاد شده در باند های شبکه هم بیشتر می شود. مطمئنا” خودتان تا الان این تجربه را داشته‌اید که وقتی یک نفر در خانه در حال بارگیری فیلم است، سرعت اینترنت برای شما کاهش پیدا می کند.
در این صورت اگر سازمانی با تعداد کاربران زیاد باشید، برای اینکه در حین بارگذاری و بارگیری فایل سرعت شبکه اینترنت افت نکند، به پهنای باند اختصاصی نیاز پیدا می کنید.
نوع استفاده کاربران
در صورتی که فعالیت کاربران تنها به ارسال و دریافت ایمیل محدود می شود، طبیعتا” نیاز به پهنای باند زیادی نخواهید داشت اما چنانچه فعالیتی مثل بارگذاری و بارگیری فایل های پرحجم دارید، به پهنای باند بیشتری نیازمندید.
میزان بودجه
و آخرین موردی که باید حواستان به آن باشد، هزینه است. شما باید به صورت ماهانه و یا سالانه، مبلغی را برای پهنای باند تان پرداخت کنید. پس در بودجه بندی هایتان به آن دقت کنید و متناسب با بودجه ی خود پهنای باند مناسب را انتخاب کنید.
در این آموزش سعی کردیم که آشنایی کلی و خوبی با مفهوم پهنای باند ایجاد کنیم. چنانچه هنوز سوالی دارید، بپرسید و یا درصورتی که اصطلاحات و مفاهیم دیگری هم ذهنتان را درگیر کرده، در قسمت نظرات بنویسید، تا در مقالات آموزشی بعدی دیمو هاست، به آن‌ها بپردازیم.
